Higgaynon word in die Western Visayas streek sowel as in SOCCSKSARGEN streek van Mindanao, in die Filippyne. Dit maak deel uit van die familie van Visayaanse tale. Die taal bevat baie Spaans leenwoorde. Dit staan ook bekend as Ilonggo omdat baie van die sprekers in die provinsie Iloilo en het 'n totaal van 11 miljoen sprekers wat dit die 3de mees gesproke moedertaal in die Filippyne maak en die 2de mees gesproke Visayan-taal na Cebuano.
Uitspraakgids
Uitspraak is soortgelyk aan Tagalog.
Klinkers
- a
- soos 'a' in 'appel'
- e
- soos 'e' in 'bed' (dikwels stil aan die einde van 'n woord)
- i
- soos 'ek' in 'vin'
- o
- soos 'o' in 'hond'
- u
- soos 'oo' in 'hoepel'
Konsonante
- b
- soos 'b' in 'bed'
- c
- soos 'k' in 'kind'
- d
- soos 'd' in 'hond'
- f
- soos 'ph' in 'telefoon'
- g
- soos 'g' in 'gaan'
- h
- soos 'h' in 'help'
- j
- soos 'dg' in 'edge'
- k
- soos 'c' in 'kat'
- l
- soos 'l' in 'liefde'
- m
- soos 'm' in 'moeder'
- n
- soos 'n 'in' lekker '
- bl
- soos 'p' in 'vark'
- q
- soos 'q' in 'soeke' (byna altyd 'met' u ')
- r
- soos 'r' in 'ry'
- s
- soos 'ss' in 'sis'
- t
- soos 't' in 'top'
- v
- soos 'v' in 'oorwinning'
- w
- soos 'w' in 'gewig'
- x
- soos 'cks' in 'skoppe', 'h' in 'help'
- y
- soos 'y' in 'ja', soos 'ie' in 'pie'
- Z
- soos 'z' in 'waas'
Gewone digrawe
- ay
- soos 'ai' in 'chai'
- aw
- soos 'ow' in 'koei'
- ey
- soos 'ay' in 'sê'
- iw
- soos 'iw' in 'eew'
- ow
- soos 'ow' in 'ry'
- oy
- soos 'oy' in 'boy'
Frase lys
Basiese beginsels
- Hallo.
- Hallo. (Dieselfde as in Engels)
- Hallo. (informeel)
- Hi. (Dieselfde as in Engels)
- Hoe gaan dit?
- Kamusta ka na? (KaMOOStah KAH né?)
- Goed dankie.
- Ma-yu man ako. (Mah-YUH man AKOH)
- Wat is jou naam?
- Ano ang pangalan mo? (Ano ang paNGAlan moh?)
- My naam is ______ .
- Ang pangalan ko ay si ______. (Ang paNGAlan koh ay si ______.)
- Aangename kennis.
- Nalipay ako makilala ka. (NaLIpay AKOH makilala KAH)
- Asseblief.
- Palihog. (PaLIhog)
- Dankie.
- Salamat. (SaLAHmat)
- Jy is welkom.
- Wala sing menslik. (WaLA het anoMAN gesing)
- Ja.
- Hu-o. (Hu-Oh)
- Geen.
- Indi. (INdi)
- Verskoon my. (aandag kry)
- Palihog het madali lang gesing. (PaLIhog het MAdali lang gesing)
- Ek is jammer.
- Pasensyaha lang ako. (PAsenSYAha lang akoh)
- Totsiens
- Asta sa liwat. (ASta sa leeWAT)
- Totsiens (informeel)
- Totsiens. (Totsiens)
- Ek kan nie praat nie Hiligaynon / Illongo [wel].
- Indi ako makahambal het Illongo [sang maayu] gesing. (INdi AKOH makaHAMbal sing IilLONGo [sang maAYU])
- Praat jy Engels?
- Makahambal ka Ingles gesing? (MakaHAMbal ka het INGgles gesing?)
- Is hier iemand wat Engels praat?
- May ari diri makahambal sa Ingles ()
- Help!
- Bulig! (BuLIG!)
- Pasop!
- Halong! / Lantaw-a sing maayu! (HaLONG! / LanTAW-WA het MaAYU gesing)
- Goeie more.
- Maayu nga Aga. (MaAYU NGA aGA)
- Goeienaand.
- Maayu nga Hapon. (MaAYU NGA HAApon)
- Goeie nag.
- Maayu nga Gab-i. (MaAYU en GAB-EE)
- Goeie nag (om te slaap)
- Maayu nga Gab-i, Tulog na 'ta. (MaAYU nga Gab-i, TUlog na 'TAH)
- Ek verstaan nie.
- Indi ko ma-intindihan / intsinde. (INdi ko mah-inTINdihan / InCHINdeh)
- Waar is die badkamer?
- Het u 'n kasilyas / banyo? (Is u KAHsilyas / BanYU?)
- Hoe sê jy ____?
- Paano mo hambalon ang ____? (PaANOH mo HAMbalLON ang ____?)
- Wat word dit genoem?
- Is dit nie belangrik nie? (Ano ang taWAG sa eeNI)
- Wat word dit genoem?
- Is dit nodig? (Ano ang taWAG sa eeNA)
Probleme
- Los my uit.
- Pabayaa ako. (PabahYAH-AH ako)
- Gaan weg.
- Halin 'na. (Ha-LIN 'TOH)
- Moenie aan my raak nie!
- Indi ko pagtanduga! (INDEE ko pagTANDUG-gah)
- Polisie!
- Pulis! (PuhLIS!)
- Ek bel die polisie.
- Tawgun ko ang pulis. (TawGON koh ang PuhLIS)
- Hou op! Verkragter!
- Tama na! Maniyak! (Tahmah nah! ManiYAK!)
- Hou op! Dief!
- Tama na! Kawatan! (Tahmah nah! KaWAHtan!)
- Ek het jou hulp nodig.
- Kailangan ko sing bulig mo. (Kay-LAH-ngan ko het BuLIG gesing)
- Ek is verlore.
- Nadula ako. (Nah-DU-lah ako.)
- Ek het my tas verloor.
- Nadula ko ang sak ko. (Nah-DU-lah ko ang sak ko)
- Ek het my beursie verloor.
- Nadula ko ang beursie ko. (Nah-DU-lah ko ang beursie ko)
- Ek is siek.
- May-sakit ako. (MA-y SahKIT ako.)
- Ek is beseer.
- Na-sugatan ako. (Nah-suGAHtan ako.)
- Ek benodig 'n dokter.
- Kailangan ko het duktor gesing. (Kay-LAH-ngan ko het DUK-tor gesing)
- Kan ek u foon leen?
- Pwede hulamon ang telepono mo? (PuweDEH huLAHmon ang telePONO mo?)
Getalle
Spaanse getalle word algemeen gebruik as Ilonggo-nommers.
- 1
- Isa (EE-sah) / Uno
- 2
- Duwa / Duha (Du-WAH / Du-HA) / Dos
- 3
- Tatlo (Tat-LO)
- 4
- Apat (AhPAT)
- 5
- Lima (LeeMAH)
- 6
- Anum (AHnum)
- 7
- Pito (PEEto)
- 8
- Walo (WahLO)
- 9
- Siyam (SYA-am)
- 10
- Pulo (Puh-Lo)
Tyd
- nou
- Subong (SuBONG)
- later
- Karun (KaRUUN)
- voorheen
- Sang-una (Sang-UU-nah)
- na
- Pagkatapos (PagKAHTAHpus)
- vroeg oggend (gebruik gedurende 01:00 - 05:00) - Kaagahun (ka-a-GAH-hun)
- oggend
- Aga (Ah-Gah)
- middag
- Hapon (HaaPON)
- aand
- Gabi (Gab-EE)
- in die aand
- Sa Gabi (Sa Gab-EE)
- nag
- Gabi (Gab-EE)
Kloktyd
- uur
- Oras (O-RAS)
- minuut
- Minuto (Me-nuto)
- eenuur, 1
- 00:00: Ala-Una het kaagahun gesing (A-la U-NAH het ka-a-GAH-hun gesing)
- twee uur, 2
- 00:00: Helaas-Dos sing aga (A-las DOS het AH-GAH gesing)
- drieuur, 3
- 00:00: Helaas-Tres het hapon gesing (A-las TRES het HaaPON gesing)
- sesuur, 6
- 00:00: Helaas-sais sang gabi (A-las Sa-EES / Sa-AYS het HaaPON gesing)
Tydsduur
- ___ sekonde (s)
- ___ na ka sekundo (___ na kah se-KUN-do)
- ___ minute)
- ___ na ka minuto (___ na kah me-nuto)
- ___ ure)
- ___ na ka oras (___ na kah o-RAS)
- ___ dag (e)
- ___ na ka adlaw (___ na kah ad-L-AW)
- ___ week (s)
- ___ na ka semana (___ na kah se-MAH-na)
- ___ maand (e)
- ___ na ka bulan (___ na kah bu-LAN)
- ___ jaar (s)
- ___ na ka tuig (___ na kah tu-ig)
- ___ dekade (s)
- ___ na ka dekada (___ na kah de-KAH-da)
- Daagliks
- Adlaw-adlaw / Kada Adlaw (Ad-L-AW - Ad-L-AW / Kah-dah Ad-L-AW)
- Maandeliks
- Kada Bulan (Kah-dah bu-LAN)
Dae
Die dae is afgelei van Spaans.
- vandag
- Subong nga adlaw (Su-BONG advertensie-L-AW)
- gister
- Kagapon (Ka-ga-PON)
- more
- Buwas (Bu-was)
- hierdie week
- Subong nga semana (Su-BONG nga se-MAH-na)
- verlede week
- Sadto nga semana (Gesing ee-SAH ka se-MAH-na)
- volgende week
- Sunod nga semana (Su-NOD ka se-MAH-na)
- Maandag
- Lunes (Luh-nes)
- Dinsdag
- Martes (Mar-TESS)
- Woensdag
- Miyerkoles (Mi-YER-koh-les)
- Donderdag
- Huwebes (Hu-we-BES)
- Vrydag
- Biyernes (Wees-YER-wees)
- Saterdag
- Sabado (Sa-BAH-doh)
- Sondag
- Domingo (Doh-MEENG-goh)
Maande
- Januarie
- Enero (Ee-NEH-ROH)
- Februarie
- Pebrero (PEB-re-roh)
- Maart
- Marso (MAR-soh)
- April
- Abril (Ag-BRIL)
- Mei
- Mayo (Mah-Yoh)
- Junie
- Hunyo (Hun-Yoh)
- Julie
- Hulyo (Hul-Yoh)
- Augustus
- Agosto (Ah-GUS-toh)
- September
- Septyembre (Sip-ti-yem-bre)
- Oktober
- Oktobre (Uuk-tob-Reh)
- November
- Nobiyembre (Noh-bi-yem-bre)
- Desember
- Disyembre (Dee-si-yem-bre)
Vervoer
- Vervoer
- Vervoer (Trans-por-ta-syon)
- Hoeveel is van ____ tot ____?
- Is dit nodig om die halin sa ____ hasta sa _____? (Pee-la ang Bah-yad ha-lin sa ___ Het-ta sa ____?)
- Slaag asseblief die betaling.
- Palihog bayad. (Pa-lee-hog bah-yad)
- Waarheen gaan hierdie jeepney / bus / skip?
- Is u jeep / bus / barko ni ga pakadto? (Dee-in ang jeep / boos / bar-koh ni gah PAH-kad-toh)
- Hoeveel is die betaling?
- Pila ang bayad? (Pee-la ang Bah-yad?)
- Hoe laat gaan hierdie bus / skip?
- Ano oras ga-halin ang bus / barko na ini? (Ano O-RAS gah-ha-LIN ang boos / barko na ee-ni?)
- Hoe laat arriveer hierdie bus / skip?
- Is u nie 'n bus / barko na ini nie? (Ano O-RAS ma-ah-bot ang bar-koh na ee-ni?)
Jeepney, bus, skip
- Jeepney
- Jeep (Jeep)
- Bus
- Bus (Boos)
- Skip / boot
- Barko (Bar-KOH)
Taxi
- Taxi!
- Taksi! (Tak-SIEN)
- Neem my asseblief na ____.
- Palihog, pakadto-a ako sa ____. (Pa-LEE-hog, pa-KAD-too-AH ako sa ___.)
- Hoeveel kos dit om by ____ uit te kom?
- Is dit belangrik dat u ____? (Pee-la ang Bah-YAD pa-KAD-too sa ____?)
- Neem my asseblief soontoe.
- Palihog, pakadto-a ako didto. (Pa-LEE-hog, pa-KAD-too-AH ako DIDtoh)
Geld
- Geld.
- Kwarta. (KUWAR-tah)
- Aanvaar u Amerikaanse / Australiese / Kanadese dollars?
- Ga-baton kamo het Amerikanong / Australyanong / Kanadiyanong dolyar gesing? (Ga-BAHtoon kah-mu het A-mee-ree-KAH-NONG / Os-tral-YAH-nong / Kah-nah-di-yanong dool-yar gesing?)
- Aanvaar u kredietkaarte?
- Ga-baton kamo gesing Kredietkaart? (Ga-BAHtoon kah-mu- sang Kredietkaart?)
- Kan u geld vir my verander?
- Pwede ka mag pa-baylo sang kwarto para sa akon? (Pu-WE-deh mag ka Pa-BAI-loh sang ku-WAAR-ta Pah-ra sa Ah-kon?
- Wat is die wisselkoers?
- Pila ang pag-pabaylo subong? (Pee-lah ang pag-pa-BAI-loh suh-BONG)
- Waar is 'n outomatiese tellermasjien? (OTM)
- OTM-kitsbank? (Dee-in ang OTM?)
Eet
- Ontbyt.
- Pamahaw (Pa-MAH-haw)
- Middagete.
- Panyaga (PA-nya-gah)
- Versnaperingstyd (tee).
- Pamahaw (Pa-MAH-haw)
- Aandete.
- Panyapon (PA-nya-pon)
- Ek wil graag ___ hê.
- Gusto ko sing ___. (Gus-TOH ko sing ___.)
- Ek wil graag 'n gereg met ___ hê.
- Gusto ko sing sud-an nga may-ara sing ___. (Gus-TOH ko sing SUD-an nga mai-a-rah sing ___.)
- Hoender.
- Manok (Mah-NOK)
- Beesvleis.
- Karne het Baka gesing (Kar-NEH het BA-kah gesing)
- Vark.
- Baboy (Bah-seun)
- Vis.
- Isda (Is-DAH)
- Eiers.
- Itlog (Eet-Log)
- Groente.
- Utan (Ooh-Tan)
- Vrugte.
- Prutas (PRUH-tass)
- Brood.
- Tinapay (Tee-Nah-pai)
- Koffie.
- Kape (Kah-Peh)
- Tee.
- Tsaa (Chaa / Cha-ah)
- Sap.
- Jus (Jus)
- Water.
- Tubig (Te groot)
- Sout.
- Soos in (Ag-sonde)
- Ek is klaar.
- Tapos na ako (TAH-pos na ako)
- Ek is versadig.
- Busog na ako (Buh-sug na ako)
- Ek's honger.
- Gutom ako (Goo-tum ako)
- Ek wil nie eet nie.
- Indi ko gusto magkaon. (IN-dee ko GUS-toh mag-KA-oon)
- Dit was heerlik.
- Namit het ginluto gesing. (Nah-mit het GIN-LUH-toh gesing)
- Dit was nie lekker nie.
- Di namit sing ginluto. (Dee nah-mit het GIN-LUH-toh gesing)
- Ek eet nie ___ nie.
- Waay ko ga kaon het ___ gesing. (Wa-ay ko ga kah-oon sing ___.)
- Die rekening asseblief.
- Palihog ang bayad. (Pa-LEE-hog ang BAH-yad)
Kroeë
- Sit u alkohol voor?
- Naga-serve kamo sang alkohol? (Na-gah-serve kah-mu sang al-ko-hol?)
- Is daar tafeldiens?
- May-ara het tafeldiens gesing? (Mai-a-rah gesing tafel servie?)
- Nog 'n ronde asb.
- Isa pa nga geskiet palihog. (Ee-sa pa nga shot pa-LEE-hog.)
- Wanneer is sluitingstyd?
- Ano oras ang sarado? (Ano O-RAS ang SAH-rah-doh?)
Inkopies
- Het u my grootte?
- May-ara kamo het akon nga grootte gesing? (May-a-rah kah-mu sing ah-kon nga grootte?)
- Hoeveel kos dit)?
- Pila (ini)? (Pee-la ee-nee?)
- Dit is te duur.
- Tam-an na ka ma-hal. (Tam-AN na ka Mah-Hal)
- Duur.
- Mahal. (Mah-hal)
- Goedkoop.
- Barato. (BAH-rah-toh)
- Ek kan dit nie bekostig nie.
- Indi ko maka-bakal sing ina. (In-dee ko ma-ka bah-kal sing Ee-nah)
- Ek wil dit nie hê nie.
- Indi ko na gusto. (In-dee ko nah gus-toh)
- Jy bedrieg my.
- Gina in mo ako. (Gee-na in-toh mo ako)
- OK, ek sal dit neem.
- Sige, kuwahon ko. (See-geh, ku-wah-on ko.)
- Kan ek 'n plastieksak hê?
- Pwede hatagan niyo ako gesing plastieksak? (Pu-weh-deh ha-tah-gan ni-yo ako sang plas-tik sak?)
- Ek benodig ...
- Kailangang ko het gesing ... (KAY-lah-ngan ko het gesing ...)
Bestuur
Gesag
- Ek het niks verkeerd gedoen nie.
- Waay ko ya sala. (Wa-ay ko ya SAH-lah)
- Ek het 'n prokureur nodig.
- Kilanlan ko het abugado gesing. (Kilanlan ko het A-buh-gah-doh gesing)